نمودار تحلیل تکنیکال چیست، به چند نوع نمایش داده می‌شود و هر نوع نمودار چه کاربردها، مزیت‌ها و معایبی دارد؟ در این مقاله می‌خواهیم در رابطه با یکی از پایه‌ای ترین مفاهیم در تحلیل تکنیکال بازارهای مالی، یعنی نمودار قیمت و نحوه نمایش آن صحبت کنیم. با آی تی بی همراه باشید.
نمودار تحلیل تکنیکال چیست و چطور ایجاد می‌شود؟
قیمت هر نوعی از دارایی در بازارهای مالی پیوسته در حال تغییر است و نوساناتی را تجربه می‌کند؛ گاهی اوقات قیمت کاهش و گاهی اوقات افزایش می‌یابد. عوامل مختلف تکنیکال و فاندامنتال روی تغییر قیمت دارایی‌های مختلف در بازارهای مالی اثرگذار هستند و لحظه لحظه قیمت دارایی‌ها را تغییر می‌دهند. برای اینکه بتوانیم تغییرات قیمت را دنبال و تحلیل کنیم تا امکان پیشبینی قیمت در آینده وجود داشته باشید، باید داده‌های قیمت را در مقابل زمان رسم کنیم. با این کار نمودار قیمت ایجاد می‌شود.
در واقع، می‌توان نمودارهای تحلیل تکنیکال را نوعی نمایش بصری داده‌های قیمت دانست. با ترسیم نمودار تحلیل تکنیکال، کار خواندن و تحلیل کردن داده‌های قیمت بسیار ساده‌تر می‌شود. این نمودارها می‌توانند حاوی اطلاعات زیادی مثل حجم، قیمت باز شدن، قیمت بسته شدن و … باشند. همچنین، می‌توان این نمودارها را برای دوره‌های زمانی مختلف، از چند دقیقه تا چند روز، رسم کرد.
نموداری که تغییرات قیمت یک دارایی در طول یک روز معاملاتی را نشان دهد باید شامل داده‌های زیر باشد:
- قیمت باز شدن: منظور از قیمت باز شدن، قیمت دارایی مورد نظر در لحظه باز شدن بازار مالی در شروع روز معاملاتی است.
- قیمت بسته شدن: منظور از قیمت بسته شدن، قیمت دارایی مورد نظر در لحظه بسته شدن بازار مالی در پایان روز معاملاتی است.
- پایین‌ترین قیمت: منظور از پایین‌ترین قیمت در یک روز معاملاتی، حداقل قیمت دارایی مورد نظر از زمان باز شدن بازار تا زمان بسته شدن بازار در آن روز است.
- بالاترین قیمت: منظور از بالاترین قیمت در یک روز معاملاتی، حداکثر قیمت دارایی مورد نظر از زمان باز شدن بازار تا زمان بسته شدن بازار در آن روز است.
همچنین، نمودارهای قیمت می‌توانند حجم معاملات را نیز نشان دهند. منظور از حجم معاملات، ارزش معاملات انجام شده در بازه زمانی مورد نظر است.
نکته: معامله‌گران نیازی به ترسیم دستی نمودار تحلیل تکنیکال ندارند و همه پلتفرم‌های معاملاتی نمودار داده‌های قیمت در مقابل زمان را در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهند و تقریبا همه پلتفرم‌های معاملاتی می‌توانند این نمودارها را به شیوه‌های مختلف مثل خطی، میله‌ای، شمعی و … نشان دهند.
انواع نمودارهای تحلیل تکنیکال کدامند؟
چندین روش برای نمایش داده‌های قیمت به صورت نمودار تحلیل تکنیکال وجود دارد که هر کدام از آن‌ها داده‌های خاصی را نشان می‌دهند و کاربرد خاص خودشان را دارند. از مهم‌ترین انواع نمودارهای تحلیل تکنیکال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
نمودار خطی تحلیل تکنیکال
یکی از پایه‌ای ترین انواع نمودارهای مورد استفاده در تحلیل تکنیکال، نمودار خطی است که با هدف نمایش روندهای قیمت نوعی دارایی خاص در محدوده زمانی مشخصی رسم می‌شود. این نوع نمودار، به ویژه در هنگام تعیین روند کلی قیمت دارایی مورد نظر، کاربرد بسیار بالایی دارد. هر کسی می‌تواند با نگاهی کلی به نمودار خطی، روند کلی قیمت را ببیند.
برای رسم نمودار خطی تحلیل تکنیکال، قیمت‌های دارایی مورد نظر در نقاط مختلفی در طول زمان با یک خط پیوسته به همدیگر متصل می‌شوند. در این نمودار، محور افقی نشان‌دهنده زمان و محور عمودی نشان‌دهنده قیمت است. در شکل زیر می‌توانید نوعی نمودار خطی را بببنید:
نمودار میله‌ای
نوع دیگری از نمودار تحلیل تکنیکال، نمودار میله‌ای است. میله در این نمودار شامل چهار داده مهم است:
- قیمت باز شدن
- قیمت بسته شدن
- بالاترین قیمت
- پایین‌ترین قیمت
در نمودار میله‌ای، محور افقی بازه‌های زمانی را نشان می‌دهد و محور عمودی نشان‌دهنده قیمت است. برای هر بازه زمانی یک میله ترسیم می‌شود که شامل داده‌های مورد اشاره در بالا است. معمولا هر میله در نمودار میله‌ای به صورت یک خط عمودی نازک رسیم می‌شود و دو خط افقی، یکی از سمت راست و دیگری از سمت چپ به آن عمود می‌شوند. خط سمت راست، قیمت باز شدن و خط سمت چپ، قیمت بسته شدن را نشان می‌دهد. همچنین، نقطه بالای میله، بیشترین قیمت در بازه زمانی و نقطه پایینی میله، کمترین قیمت در بازه زمانی را نشان می‌دهد.
معمولا، اگر قیمت باز شدن از قیمت بسته شدن کمتر باشد، میله به رنگ آبی نمایش داده می‌شود که نشان‌دهنده صعودی بودن آن است و اگر قیمت باز شدن از قیمت بسته شدن بیشتر باشد، میله به رنگ قرمز نمایش داده می‌شود که نشان‌دهنده نزولی بودن آن است.
نمودار شمعی
نمودار شمعی (Candlestick ChaRT) نوعی نمودار تحلیل تکنیکال است که شباهت زیادی به نمودار میله‌ای دارد ولی نحوه نمایش آن کمی متفاوت است. این نمودار، اولین بار توسط معامله‌گری ژاپنی پیشنهاد شده است و به همین دلیل، بعضی از الگوهای شمعی دارای نام‌های ژاپنی مثل دوجی (Doji) هستند.
ساختار هر شمع یا کندل در نمودار شمعی، شباهت زیادی به ساختار هر میله در نمودار میله‌ای دارد و تنها تفاوت این دو نمودار در این است که در نمودار شمعی، هر شمع دارای بدنه‌ای مستطیلی شکل است که به جای خطوط افقی عمود بر خط عمودی در هر میله، قیمت‌های باز شدن و بسته شدن را نشان می‌دهند.
هر شمع در نمودار شمعی شامل یک بدنه مستطیلی شکل است که یک دم یا سایه بالایی و یک دم یا سایه پایینی دارد. انتهای دم بالایی، حداکثر قیمت در محدوده زمانی و انتهای دم پایینی، حداقل قیمت در محدوده زمانی را نشان می‌دهد.
اگر قیمت بسته شدن از قیمت باز شدن کمتر باشد، سطح بالای بدنه شمع، قیمت بسته شدن و سطح پایین آن، قیمت باز شدن را نشان می‌دهد. این نوع کندل، صعودی است و به رنگ سبز یا توخالی نمایش داده می‌شود.
در مقابل، اگر قیمت بسته شدن از قیمت باز شدن بیشتر باشد، سطح بالای بدنه شمع، قیمت باز شدن و سطح پایین آن، قیمت بسته شدن را نشان می‌دهد. این نوع کندل، نزولی است و به رنگ قرمز یا توپر نمایش داده می شود.
در شکل زیر می‌توانید نمونه‌ای از کندل‌های صعودی (گاوی) و نزولی (خرسی) را ببینید:
همچنین، در شکل زیر می‌توانید نمونه‌ای از یک نمودار شمعی را ببینید:
نمودار تحلیل تکنیکال رنکو
ژاپنی‌ها نوع دیگری نمودار تحلیل تکنیکال به نام رنکو (Renko) نیز اختراع کرده‌اند که تنها تغییرات قیمت را نشان می‌دهد. احتمالا نام این نمودار از کلمه ژاپنی Renga به معنی آجر گرفته شده است. در واقع، نمودار رنکو شبیه تعدادی آجر است که کنار همدیگر چیده شده‌اند.
در شکل زیر می‌توانید نمونه‌ای از نمودار رنکو را ببینید:
مثل همیشه، در این نوع نمودار نیز محور افقی، دوره‌های زمانی را نشان می‌دهد و محور عمودی نشان‌دهنده قیمت است. هر آجر در نمودار رنکو، نشان‌دهنده قیمت در یک بازه زمانی مشخص است. از این نمودار برای مشخص کردن روندهای قیمت استفاده می‌کنند. نمودار رنکو به ويژه در پیدا کردن سطوح حمایت و مقاومت به معامله‌گران کمک می‌کند.
نمودار هیکین آشی
باز هم یک نمودار تحلیل تکنیکال ژاپنی دیگر، این‌بار به نام هیکین آشی (Heikin Ashi). این نمودار شباهت زیادی به نمودار شمعی دارد. معنی کلمه ژاپنی هیکین آشی، «میله متوسط) است. دلیل نامگذاری نمودار هیکین آشی این است که هر میله در این نمودار، از قیمت‌ها میانگین می‌گیرد تا کندل‌ها را بسازد.
هر میله در نمودار هیکین آشی، درست مثل نمودار شمعی، چهار نوع داده مختلف را نشان می‌دهد:
- بسته شدن: (قیمت باز شدن + قیمت بسته شدن + قیمت حداکثر + قیمت حداقل) تقسیم بر ۴
- باز شدن: (قیمت باز شدن میله قبلی + قیمت بسته شدن میله قبلی) تقسیم بر ۲
- حداکثر: حداکثر قیمت در بازه زمانی
- حداقل: حد قیمت در بازه زمانی
این نوع نمودار در مقایسه با نمودار شمعی، روندها را بهتر نشان می‌دهد و تحلیل کردن آن‌ها را ساده‌تر می‌کند زیرا بخشی از نویز بازار را حذف می‌کند. در شکل زیر مي‌توانید نمونه‌ای از نمودار هیکین آشی را ببینید:
جمع‌بندی
در این مقاله گفتیم که نمودار تحلیل تکنیکال چیست و چطور ایجاد می‌شود. همانطور که دیدید، روش‌های مختلفی برای نمایش داده‌های تاریخی قیمت در مقابل زمان وجود دارد و در اینجا، بعضی از مهم‌ترین نمودارهای تحلیل تکنیکال شامل نمودار خطی، نمودار میله‌ای، نمودار شمعی، نمودار رنکو و نمودار هیکین آشی را به شما معرفی کردیم.
همانطور که دیدید، هر کدام از این نمودارها اطلاعات خاصی را نشان می‌دهد و کاربرد خاصی دارد. بنابراین، انتخاب بهترین نمودار تحلیل تکنیکال، به نوع تحلیل شما و استراتژی معاملاتی شما بستگی دارد.
سوالات متداول
در این قسمت به تعدادی از سوالات پرتکرار شما درباره انواع نمودار در تحلیل تکنیکال پاسخ می‌‌دهی.
پرکاربردترین نمودار در تحلیل تکنیکال چیست؟
نمودار کندل ژاپنی بیش از سایر مدل‌ها در تحلیل تکنیکال مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هر کندل ژاپنی چه اطلاعاتی را در بر دارد؟
قیمت باز و بسته شدن و همچنین بیشترین و کمترین قیمت دارایی در یک تایم فریم مشخص از طریق کندل ژاپنی مشخص می‌شود.
کاربرد نمودار خطی در تحلیل تکنیکال چیست؟
به کمک نمودار خطی می‌توان روند حاکم بر یک نمودار در بازه زمانی خاصی را مشاهده کرد.
